Dielli është një burim natyral i dritës dhe ngrohtësisë, që ka një ndikim të madh në jetën tonë të përditshme. Megjithatë, përtej përfitimeve që na jep, siç janë prodhimi i vitaminës D dhe përmirësimi i humorit, ekspozimi i tepruar ndaj rrezeve të diellit mund të ketë pasoja serioze për shëndetin e lëkurës, duke përshpejtuar procesin e plakjes. Shumë njerëz nuk janë të vetëdijshëm për ndikimin afatgjatë që ka dielli në pamjen dhe strukturën e lëkurës, ndaj është e rëndësishme të kuptojmë si ndodh kjo dhe çfarë mund të bëjmë për ta parandaluar.

Çfarë është fotoplakja?

Fotoplakja është termi që përdoret për të përshkruar plakjen e parakohshme të lëkurës e shkaktuar nga ekspozimi i zgjatur dhe i pambrojtur ndaj rrezeve ultraviolet (UV) të diellit. Ndryshe nga plakja natyrale që vjen me kalimin e moshës, fotoplakja ndodh për shkak të dëmtimit të shkaktuar nga mjedisi, ku dielli luan rolin kryesor. Kjo formë e plakjes shfaqet më shpejt dhe është më e dukshme te personat që qëndrojnë shumë në diell pa mbrojtje.

Si veprojnë rrezet UV në lëkurë?

Dielli lëshon dy lloje të rrezatimit ultraviolet që ndikojnë direkt në lëkurë: UVA dhe UVB. Rrezet UVA depërtojnë më thellë në lëkurë dhe janë përgjegjëse për plakjen e saj të parakohshme, duke dëmtuar kolagjenin dhe elastinën – dy përbërës të rëndësishëm që i japin lëkurës qëndrueshmëri dhe elasticitet. Rrezet UVB janë më sipërfaqësore dhe përgjegjëse për djegiet nga dielli, por edhe për dëmtimin e ADN-së që mund të çojë në zhvillimin e kancerit të lëkurës. Ky kombinim bën që lëkura të humbasë shkëlqimin, të bëhet më e thatë, me njolla të errëta dhe rrudha të theksuara.

Shenjat e plakjes nga dielli

Shenjat që lëkura juaj po plaket për shkak të diellit janë të dallueshme dhe përfshijnë:

• Rrudhat e hershme, sidomos rreth syve dhe gojës
• Njolla të errëta ose të quajtura ndryshe “njolla moshe”
• Lëkurë e thatë dhe e ashpër në prekje
• Vija të holla që thellohen me kalimin e kohës
• Ton i pabarabartë i lëkurës
• Hollim i lëkurës dhe humbje e elasticitetit

Këto ndryshime shpesh shfaqen në zona që janë më të ekspozuara ndaj diellit, si fytyra, qafa, duart dhe krahët.

Kush është më i rrezikuar?

Të gjithë janë të rrezikuar nga dëmtimi i shkaktuar nga dielli, por disa grupe kanë më shumë gjasa të pësojnë plakje të parakohshme të lëkurës. Personat me lëkurë të çelët, sy blu ose jeshil dhe flokë të verdhë janë më të ndjeshëm ndaj rrezeve UV. Gjithashtu, ata që kalojnë shumë kohë jashtë pa krem mbrojtës, si punonjës ndërtimi, fermerë, ose ata që shijojnë shpesh plazhin pa mbrojtje, janë në rrezik më të lartë.

Si të mbrohemi nga plakja e shkaktuar nga dielli?

Fatmirësisht, plakja nga dielli është në masë të madhe e parandalueshme. Ja disa këshilla të thjeshta dhe praktike që mund të ndihmojnë:

• Përdorni krem mbrojtës me SPF 30 ose më shumë, çdo ditë, edhe në ditët me re ose dimër.
• Rivendoseni kremin çdo 2 orë nëse qëndroni jashtë, sidomos pas djersitjes ose pas larjes.
• Shmangni diellin në orët më të forta, zakonisht nga ora 10:00 deri në 16:00.
• Mbani veshje mbrojtëse, si kapele me strehë të gjerë, syze dielli dhe bluza me mëngë të gjata.
• Përdorni produkte me antioksidantë, si vitamina C ose E, të cilat ndihmojnë në luftimin e dëmeve nga rrezet UV.
• Kujdesuni për hidratimin e lëkurës, duke përdorur kremra të përshtatshëm dhe duke pirë ujë mjaftueshëm gjatë ditës.

A mund të rikthehet dëmi i bërë nga dielli?

Edhe pse disa nga dëmet janë të pakthyeshme, ka disa mënyra për të përmirësuar pamjen e lëkurës që është prekur nga rrezet e diellit. Produktet me retinol, acide alfa hidroksi (AHA), niacinamide dhe trajtimet dermatologjike si peeling kimik, terapi me laser ose mikrodermabrazion mund të ndihmojnë në rifreskimin e lëkurës. Gjithsesi, më e rëndësishmja është të filloni që tani me mbrojtjen e lëkurës, në mënyrë që të shmangni dëme të mëtejshme.

Mesazhi i fundit: më mirë parandalim sesa trajtim

Plakja e lëkurës nga dielli nuk ndodh brenda ditës, por është rezultat i grumbulluar me vite. Prandaj, kujdesi i përditshëm ndaj lëkurës nuk është luks, por një domosdoshmëri për këdo që dëshiron të ruajë freskinë dhe shëndetin e saj. Mbrojtja nga dielli duhet të jetë pjesë e rutinës suaj të përditshme, njësoj si larja e dhëmbëve apo pirja e ujit. Mos harroni: çdo herë që mbroni lëkurën nga rrezet UV, po i shtoni vetes më shumë vite me pamje të re.